Dagskrá Sjávarútvegsráðstefnunnar 2022
Hörpu, 10.-11. nóvember
Íslenskur sjávarútvegur
Silfurberg Fimmtudagur10:00-12:00
Óhætt er að fullyrða að íslenskur sjávarútvegur er sú atvinnugrein þar sem sem Íslendingar eru með alþjóðlega forustu. Íslenskur sjávarútvegur er í samkeppni við margar öflugar sjávarútvegsþjóðir og er því mikilvægt að vel sé staðið að sölu- og markaðssetningu og þar skiptir ímynd miklu máli. Mörg lönd hafa horft til Íslands varðandi fyrirmynd að uppbyggingu sjávarútvegs. Hver er staða ímyndar íslensks sjávarútvegs og hvernig stöndum við okkur t.d. í samanburði við norskan og danskan sjávarútveg? Fáar konur eru í stjórnunarstöðum í íslenskum sjávarútvegi og hvaða áhrif hefur það á ímynd greinarinnar? Hvað skiptir máli til að fá jákvæða ímynd fyrir íslenska sjávarútveg við sölu og markaðssetningu á sjávarafurðum á erlendum mörkuðum?
Stjórn Sjávarútvegsráðstefnunnar
Umsjónarmaður
Edda Hermannsdóttir
Samskiptastjóri Íslandsbanka
Málstofustjóri
10.05
Opnun
Sigríður Vigdís hefur starfað hjá Primex ehf á Siglufirði síðan 2001 og tekið virkan þátt í uppbyggingu fyrirtækisins. Primex er eitt af fyrstu sjávarlíftæknifyrirtækjum hér á landi til að fullnýta afurðir úr hafinu með því að framleiða náttúrulegar trefjar úr rækjuskel sem til fellur á landinu. Allt frá því að hún hóf störf hjá fyrirtækinu má segja að áhugi hennar á nýsköpun og sjálfbærri þróun afurða hafi kviknað þannig að ekki varð aftur snúið. Lífvirku trefjarnar frá Primex eru nú seldar um allan heim.
Undir hennar stjórn hefur Primex þróað vísindalega sannaða lækningatækið ChitoCare Medical sem græðir sár og ör, og húðvörulínuna ChitoCare beauty, sem nýtir þá húðviðgerðartækni sem varð til við þróun ChitoCare Medical.
Hún sér fyrir sér gríðarleg tækifæri með því að nýta sérstöðu Íslands sem framleiðsluland hágæða náttúrulegra afurða. Sigríður Vigdís hefur setið í stjórn m.a. hjá Nýsköpunarsjóði Atvinnulífsins, Tækniþróunarsjóði, Markáætlun á sviði vísinda, tækni og nýsköpunar auk fagráða hjá Íslandsstofu og SSNE (Samtök Sveitarfélaga á Norðurlandi Eystra).
10.15
19 – 0 Hvar eru konurnar?
Sjávarútvegur hefur löngum þótt karllæg atvinnugrein en miklar breytingar eru að verða í greininni með tilkomu aukinnar sjálfvirknivæðingar. Í erindi sínu fer Ásta Dís yfir stöðu kynjanna í sjávarútvegi, þá þróun sem orðið hefur á undanförnum árum. Þá verður einnig litið til stöðu kynjanna í stjórnunarstöðum almennt hér á landi.
10.35
Sala og markaðssetning á sjávarfangi
Alfreð
10.55
Fara staðreyndir og ímynd saman í íslenskum sjávarútvegi?
Katrín
Reynsla mín síðastliðin 45 ár í íslenskum sjávarútvegi. Hver er styrkleiki greinarinnar og veikleiki og hvernig endurspeglar umræðan og ímyndin raunverulega stöðu hennar? Fara viðhorf Íslendinga til sjávarútvegs saman við staðreyndir?
11.15
Stiklað á stóru, sjávarútvegur í Danmörku, Noregi og á Íslandi
Katrín
Sjávarútvegur á Norðurlöndunum er um margt líkur og svo ekki.
Stiklað verður á stóru um sviðið og mun ég byggja á þeirri reynslu sem ég hef af því að hafa unnið í greininni á Íslandi í Noregi og nú í Danmörku.
11.35
Umræður
11.50
Afhending Hvatningarverðlauna
Kristján Þór Júlíusson
Markmiðið með veitingu Hvatningarverðlaunanna er að hvetja ung fyrirtæki og frumkvöðla til dáða, stuðla að nýbreytni og vekja athygli almennings á gildi nýsköpunar og þróunar í sjávarútvegi. Hvatningarverðlaun Sjávarútvegsráðstefnunnar eru veitt ungum fyrirtækjum eða sjálfstætt starfandi einstaklingum fyrir nýbreytni og þróunarverkefni sem þykir hafa skarað frammúr og skapað væntingar um framlag sem talið er að muni treysta stoðir íslensks sjávarútvegs. Verðlaunin eru í formi viðurkenningarskjals og verðlaunagripsins Sviföldunnar.
Samkeppnishæfni íslenskra fiskframleiðanda
Íslensk sjávarútvegsfyrirtæki selja nánast allar afurðir sínar á alþjóðlegum mörkuðum þar sem hörð samkeppni ríkir. Afar mikilvægt er að tryggja samkeppnishæfni svo íslensk sjávarútvegsfyrirtæki hafi svigrúm til þess að auka verðmætasköpun til hagsbóta fyrir íslenskt samfélag. Íslenskar fiskvinnslur skipa þar mikilvægan sess. Fiskvinnsla á í harðri alþjóðlegri samkeppni og mikill munur er á rekstrarskilyrðum fiskvinnsla hér á landi og víða erlendis. Í þessari málstofu verður fjallað um samkeppnishæfni fiskvinnslu og það hvernig íslenskum fiskvinnslum gengur að mæta henni.
Heiðmar Guðmundsson
lögfræðingur, Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi
Umsjónarmaður
Rósa Guðmundsdóttir
Framleiðslustjóri, Guðmundur Runólfsson hf.
Málstofustjóri
13.00
Þróun í útflutningi á hvítfiski
Fiskur er fluttur frá Íslandi, heill og óunninn. Fyrir suma innlenda aðila eru umtalsverðir hagsmunir í húfi. Í fiskvinnslu er það ekki síst hámarksnýting á fjárfestingum í húsnæði, vélum og tækjum sem ræður endanlegri rekstrarniðurstöðu. Þá má einnig segja að framvindan í útflutningi á óunnum fiski hafi í gegnum tíðina verið mælikvarði á samkeppnishæfni innlendrar framleiðslu. Í þessu erindi mun verða farið yfir þróun á heilum og óunnum fiski sl. ár.
13.20
Án samkeppnishæfni, enginn sjávarútvegur
Heiðmar
Ýmsar ógnanir og áskoranir vega að samkeppnishæfni íslenskrar fiskvinnslu. Á sama tíma hefur aldrei verið mikilvægara að samkeppnishæfni íslenskrar fiskvinnslu verði treyst enn frekar, en vert er að nefna að 98% af íslensku sjávarfangi er selt á erlendum markaði. Í erindinu verður því velt upp hvort íslenskir fiskframleiðendur standi halloka í samanburði við aðrar samkeppnisþjóðir og helstu þættir skoðaðir sem ráða samkeppnishæfni íslenskra fiskframleiðanda.
13.40
Í ólgusjó alþjóðlegrar samkeppni
Guðmundur
Ein þekktasta kenningin um samkeppnishæfni fyrirtækja er líkan Michael Porters um kraftana fimm. Samkvæmt henni ræðst samkeppnisstaða fyrirtækja af þeirri samkeppni sem ríkir á markaðnum þar sem þau starfa, möguleikum nýrra fyrirtækja til að hasla sér þar völl, styrk þeirra sem selja aðföng, styrk neytenda og því hversu góðar staðkvæmdarvörur eru á markaðnum. Þessa kenningu má nota til að greina stöðu íslenskra sjávarútvegsfyrirtækja á alþjóðamörkuðum og skoða hvaða þættir í umhverfi þeirra gæti gefið þeim forskot á fyrirtæki frá öðrum löndum.
14.00
Forskot íslenskrar fiskvinnslu vegna tæknistigs ?
Er það forskot sem íslenskar fiskvinnslur hafa talið sig búa við vegna þeirra vinnslutækni sem íslenskt hugvit hefur þróað og notið nálægðarinnar við tækjaframleiðendur búið?
14:20
Umræður
Sjálfbærni
Silfurberg B Fimmtudagur13:00-14:45
Runólfur Geir Benediktsson
Forstöðumaður, Íslandsbanki
Umsjónarmaður
Runólfur Geir Benediktsson
Forstöðumaður, Íslandsbanki
Málstofustjóri
13:00
Sjálfbær fjármál og bláar lánveitingar
Hlutverk Íslandsbanka er að vera hreyfiafl til góðra verka. Hlutverkið vísar til meginstarfsemi banka að velja góð (þ.e. arðbær og traust) verkefni til að fjármagna, en skírskotar einnig til þess að lögð sé rík áhersla á sjálfbærni og langtíma sjónarmið í rekstri bankans. Stærsta tækifærið fyrir Íslandsbanka til þess að stuðla að sjálfbærni á Íslandi er að styðja við viðskiptavini bankans á sinni sjálfbærnivegferð. Að sjálfsögðu vill Íslandsbanki einnig vera fyrirmynd og hefur bankinn sett metnaðarfull markmið um sjálfbærni eigin rekstrar – en stóra tækifærið er sem fyrr segir að fjármagna þá umbreytingu sem verður að eiga sér stað til þess að Ísland nái sínum markmiðum og skuldbindingum í loftlagsmálum og hvað varðar líffræðilegan fjölbreytileika (e. biodiversity). Þar er sjálfbær sjávarútvegur engin undantekning en markmið erindis Brynjólfs er að fjalla um sjálfbæran fjármálaramma Íslandsbanka, tækifærin og áskoranirnar við það að fjármagna sjálfbæran sjávarútveg.
13:20
Responsible Fisheries
Ábyrgar fiskveiðar, eru ekki bara fyrirsögn, heldur felur í sér skuldbindingu um að aðilar geti sýnt fram á ábyrgar fiskveiðar. Félagið starfar fyrir íslenskan sjávarútveg og ber ábyrgð gagnvart helstu samtökum íslensks sjávarútvegs. Vottun fiskveiða skiptir máli í alþjóðlegu samhengi og þar skipta fagleg og ábyrg vinnubrögð miklu. Þessi krafa hefur aukist undanfarin ár og sérstaklega kröfur til allrar virðiskeðjunnar í sjávarútvegi, ekki aðeins til fiskveiðanna sjálfra og stjórnun þeirra. Um er að ræða svið sem er í þróun og mikilvægt að íslenskur sjávarútvegur fylgi þeirri þróun sem á sér stað á alþjóðlegum vettvangi.
13:40
Samfélagsstefna sjávarútvegs
Íslenskur sjávarútvegur tekur hlutverk sitt alvarlega sem framleiðandi matvæla og ein af burðarstoðum efnahagslegrar hagsældar þjóðarinnar. Fyrirtæki innan vébanda Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi hafa markað sér stefnu í samfélagsábyrgð sem grundvallast á heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna um sjálfbæra þróun.
14:00
Mikilvægi sjálfbærni í sjávarútvegi
Hugtakið sjálfbærni hefur síðustu misseri verið sífellt meira í umræðunni. Sjálfbær þróun á sér þrjár víddir; efnahag, umhverfi og samfélag. Árangur íslensks sjávarútvegs varðandi sjálfbæra þróun hefur í almennri umræðu fyrst og fremst verið tengdur við efnahagsvíddina, en þegar betur er að gáð hefur umtalsverður árangur einnig náðst á öðrum sviðum. Minnkun útblásturs úr 900 þúsund tonnum CO2 árið 1997 í 500 þús tonn CO2 árið 2020 er dæmi um árangur sem hefur náðst í umhverfissamhenginu og áhersla á nýsköpun og fjárfestingar í tækniþróun hafa haft mikil samfélagsleg áhrif. Rakin verða dæmi um sjálfbæra þróun tengt sjávarútvegi og horft til framtíðar í samhengi skuldbindinga sem íslensk stjórnvöld hafa undirgengist, grænna fjárfestinga, byggðaþróunar á Íslandi og breyttra viðhorfa í samhengi loftslagsbreytinga og samfélagsábyrgðar fyrirtækja.
14:20
Umræður
Hver er munurinn á íslenskum og norskum makríl
Íslenskur og norskur makríll er vissulega sama tegundin og heitir sama latneska heitinu, Scomber scombrus. En er þetta samt sem áður sama varan? Erum við Íslendingar að framleiða algjörlega sambærilega afurð við Norðmenn þegar kemur að makríl? Erum við að bera saman epli og epli eða erum við að bera saman epli og appelsínur? Undanfarin misseri hefur átt sér stað mikil umræða hér á landi um mögulegan verðmun á íslenskum og norskum makríl. Í þessari málstofu verður leitast til við að kanna þennan mögulega verðmun á makríl frá Íslandi og Noregi og svara nokkrum áleitnum spurningum þar að lútandi. Er gæðamunur á þessum makríl? Fæst í raun hærra markaðsverð fyrir þann norska? Er hinn ólíki veiðitími að hafa áhrif á verð? Eru vinnsluaðferðir ólíkar? Eru þessi tvö lönd að sinna sömu mörkuðum varðandi makríl? Hvað með markaðssetninguna? Þessum spurningum og mörgum fleiri verður svarað í málstofunni og er vonast til að þeir sem hana sæki gangi út úr henni með skýr svör er varðar muninn á hinum íslenska makríl annars vegar og hinum norska hins vegar.
Tinna Gilbertsdóttir
sölustjóri, Iceland Seafood ehf
Umsjónarmaður
Björn Maríus Jónasson
sölustjóri, Iceland Seafood ehf
Málstofustjóri
13:00
Gæði og vinnsla íslensks og norsks makríls
Makríll veiðist við Íslandsstrendur frá júní til september en hann kemur upp að landinu í ætisleit. Á þessum tíma árs verður mikil breyting á holdi hans, sérstaklega á dreifingu og magni fitu. Þær hafa áhrif á eiginleika og möguleika á nýtingu vinnsluaðferða sem eru notaðar við vinnslu á makríl sem veiddur er á öðrum árstíma. Rannsóknir síðustu ára hafa sýnt að sé tekið tillit til þessa árstíðabundna breytileika er vel hægt að vinna ýmiskonar vörur til manneldis úr makríl sem veiðist við Íslandsstrendur.
13:20
Sala og markaðssetning á íslenskum makríl
Erindið mun fjalla um helstu markaðssvæði fyrir íslenskan makríl og hvernig þessir markaðir hafa þróast síðastliðin ár. Þá verður einnig fjallað um hversu mikil áhrif veiðar, veiðisvæði og veiðitímabil hafa á markaðssetninguna. Hver er vöruþróunin síðastliðin ár og hver eru tækifærin á næstu misserum.
13:40
Mackerel – Icelandic vs Norwegian
In the lecture the Icelandic and Norwegian mackerel will be compared with a focus on the quality requirements from the Japanese market for mackerel. What is the main difference Japanese mackerel buyers see between the Icelandic and the Norwegian mackerel? Are we really comparing a similar product or is it very different? What is the main reason for the higher market price for the Norwegian mackerel?
14:00
Umræður
14:45
Veitingar
Staðan, nýjungar og framtíðarhorfur í fiskvinnslu
Silfurberg AFimmtudagur15:15-17:00
Tækniþróun hefur verið hröð undanfarin ár og haft áhrif á mismunandi aðila sem koma að fiskvinnslu. Áframhaldandi tækniþróun mun móta framtíð fiskvinnslu, bæði á sjó og landi. En hvernig er staðan núna, og hvert stefnum við? Nýjar lausnir hafa verið teknar í notkun með góðum árangri og nú er tími til að huga að næstu skrefum. Í þessari málstofu munu ýmsir aðilar úr fiskvinnslu varpa ljósi á stöðu mála, áskoranir, framtíðarsýn og þarfir í kringum tækja og hugbúnaðalausnir. Fjallað verður um hvernig aukin áhersla á sveigjanleika í vinnslu, sjálfbærni, trygging vinnuafls og aðrir þættir hafa áhrif á hvers konar lausnir fiskvinnslur, kalla eftir. Einnig verður fjallað um hvernig hægt sé að nýta reynslu og þekkingu úr eldisiðnaði í bolfiskvinnslu.
Gunnhildur Ómarsdóttir
Vörustjóri, Marel
Umsjónarmaður
Aðalheiður María Vigfúsdóttir
deildarstjóri verkfræðideildar hjá VHE
Málstofustjóri
15:15
Endurnýjun bolfiskvinnslu Brims – Staðan í dag og horft til framtíðar
Sumarið 2020 réðst Brim í mikla endurnýjun á vinnslubúnaði og húsnæði bolfiskvinnslu félagsins í Reykjavík. Í þessu erindi verður farið yfir helstu breytingar á vinnslunni og hvaða tækifæri eru til frekari framþróunar á næstu árum.
15:35
Hátæknivinnsla Samherja á Dalvík – Reynslan og næstu skref til framtíðar
Samherji byggði nýtt 9000 fermetra hátæknifiskvinnsluhús á Dalvík sem leysir eldri vinnslu Samherja á Dalvík af hólmi sem hafði staðið fyrir sínu síðustu áratugi. Aðallega var notast við íslensk fyrirtæki í búnaði og hugviti. Með aukinni tækni er hægt að bjóða upp á mun fjölbreyttari og sérhæfðari afurð en áður var hægt og þannig þjónustað viðskiptavini betur.
Hvað hefur virkað vel og hvar getum við bætt okkur enn frekar?
15:55
Vinnsla og markaðssetning íslenskra eldisafurða – Hvað getum við lært?
Novo Food í Frakklandi er eina íslenska fyrirtækið sem er að fullvinna umhverfisvænar sjávarafurðir með íslenskri upprunamerkingum og heildarlausnir fyrir viðskiptavini sína sem m.a. eru stærstu verslunarkeðjur á sínum heimamarkaði. Frakkland er jafnframt stærsti útflutningsmarkaður okkar Íslendinga fyrir ferskar sjávarafurðir.
Erindið byggir á að gefa innsýn í framleiðslu og markaðssetningu Novo Food sem er sambærileg og þekkist hjá stærri erlendum félögum varðandi eldisafurðir og hvaða lærdóm má draga af því fyrir íslenskar sjávarafurðir.
16:10
Tölvusjón, róbottar og gervigreind í framtíðarvinnslu
Sjálfvirknivæðing hefur rutt sér til rúms undanfarna áratugi í nánast öllum iðnaði, og gjörbylt framleiðsluaðferðum samtímans. Við þekkjum mörg hver til vélmenna sem keyra um lagergólf hjá Amazon, eða skurðvélmenni sem nýtt eru til að framkvæma ofur nákvæmar aðgerðir. En hver er framtíð sjálfvirknivæðingar í matvælaiðnaði og hvaða áskoranir munum við mæta þar? Erindið fjallar um sjálfvirknivæðingu og hvernig vélmennatækni, tölvusjón og gervigreind spila lykilhlutverk jafnt í dag og í framtíðinni.
16:25
Umræður
Þátttakenur í panel
- Andri Fannar Gíslason, Vélfag
- Þórarinn Kristjánsson, Marel
- Kristján Karl Aðalsteinsson, Samey
- Jón Birgir Gunnarsson, Skaginn3X/Baader
Kynningar þjónustuaðila sjávarútvegs (kostaðar kynningar)
Silfurberg B Fimmtudagur15:15-17:00
Markmiðið er að gefa þjónustuaðilum sjávarútvegs möguleika á að kynna vörur og þjónustu sem fyrirhugað er að markaðssetja eða er nýlega byrjað að selja. Hér er um kostaðar kynningar að ræða og ekki er verið að kynna fyrirtækið eða almennar vörur eða þjónustu sem það býður upp á. Vonast er til að kynning á nýjungum í sjávarútvegi auðveldi ákvörðunartöku í rekstri sjávarútvegsfyrirtækja.
Valdimar Ingi Gunnarsson
Sjávarútvegsráðstefnan
Umsjónarmaður
Grímur Valdimarsson
ráðgjafi
Málstofustjóri
15:15
Meðhöndlun fiskikara með Róbót
Farið er yfir helstu kosti þess að nota róbót í meðhöndlun á fiskikörum. Hvernig eru þessi kerfi byggð upp og hvað þarf að taka tillit til.
15:30
Orkuskipti í íslenskum höfnum, staða rafmagnslandtenginga og fyrirhuguð uppbygging
Farið verður yfir verkefni sem Verkís hf vann fyrir atvinnu og nýsköpunarráðuneytið þar sem leitað var upplýsingar hjá hafnaryfirvöldum á Íslandi hvernig landtengingu skipa hafi verið háttað á Íslandi. Spurt var um núverandi stöðu og hvaða uppbygging er fyrirhuguð á næstunni og tekinn sama listi yfir fyrirhugaðar uppbyggingar. Farið verður yfir stærðir tenginga, orkugeta hafnasvæðis og áhugaverðar uppbyggingar þar sem stærri landtengingar eru fyrirhugaðar.
15:45
Hringrásarhagkerfið – Endurnotkun, endurvinnsla og endurframleiðsla umbúða í sjávarútvegi
Hringrásarhagkerfi er hagkerfi þar sem vörur, hlutir og efni halda verðmæti sínu og notagildi eins lengi og mögulegt er. iTUB er virkur þátttakandi í hringrásarhagkerfinu. Samleigukerfi iTUB leiðir til minni sóunar á auðlindum þar sem sami búnaður er notaður af mörgum aðilum til lengri tíma. iTUB hefur skýra stefnu varðandi viðgerðir, endurvinnslu og endurframleiðslu til að hámarka líftíma fiskikera og draga þannig úr kolefnisspori þeirra. Einnig hefur iTUB komið að hönnun nýrrar tegundar kera sem bjóða upp á hagræði í bakflutningum og vinnur að frekari þróunarverkefnum.
16:00
Mikilvægi flutninga í samkeppnishæfni íslensks sjávarútvegs á alþjóðamarkaði
Flutningar framtíðarinnar…..áskoranir í alþjóðlegum flutningi og mikil aukning fersks sjávarfangs frá Íslandi um allan heim.
16:15
Aukin sjálfbærni, fæðuöryggi og nýjar áskoranir í sótthreinsun við matvælaframleiðslu með aukinni sjálfvirknivæðingu
Sífellt meiri vélbúnaður og sjálfvirkni við veiðar og vinnslu á matvælum kallar á flókinn tækjabúnað. Sum þessara tækja er afar erfitt að sótthreinsa með fullnægjandi hætti. ALVAR er sífellt að auka við framboð á búnaði sem auðveldar sótthreinsum í pípum, tönkum, vatnsskurðar- og flökunarvélum. Þokuaðferðin sem notuð er sérlega UMHVERFISVÆN og sparar um 90% vatn, 80% sótthreinsiefna og 100% í launakostnaði.
16:30
Orkuskipti á hafi – Kolefnisfrí framtíð
Orkuskiptin eru handan við hornið og eru nauðsynleg til að ná loftslagsmarkmiðum Íslands. Í þessum skiptum felast gífurleg tækifæri og er mikilvægt að vanda valið varðandi framtíðar eldsneyti til að staðsetja okkur rétt þegar fram líða stundir. Green Fuel stefnir á að framleiða kolefnisfrítt rafeldsneyti í formi vetnis og ammoníaks fyrir fiski- og flutningaskipin og eflir þar með orkuöryggi landsins. Við hjá Green Fuel sjáum fyrir okkur kolefnisfría framtíð einfaldlega vegna þess að upplýstur neytandi mun velja fisk veiddan á kolefnisfrían máta.
16:45
Umræður
Loðnan er brellin
Kaldalón Fimmtudagur15:15-17:00
Loðna er einn af mikilvægustu nytjastofnun Íslendinga bæði í efnahagslegum og líffræðilegum skilningi. Loðnan er einnig sá fiskur sem mest óvissa er um. Mest var veitt af loðnu árið 1997 eða 1,3 milljónir tonna en hún hefur verið sérstaklega brellin undanfarin ár en árið 2016 var tekin upp ný aflaregla hér við land. Miklar sveiflur í loðnuveiðum á milli ára hefur mikil áhrif á afkomu fyrirtækja og byggðarlög en farið verður yfir samfélagslegu áhrif loðnubrests. Göngumynstur loðnu hefur breyst mikið og verður fjallað um hugsanlegar ástæður fyrir því og hvers má vænta á næstu árum og áratugum. Fjallað verður um mismunandi viðhorf breyttrar aflareglu í loðnu. Þá verður farið yfir reynslu á aflareglu fyrir loðnu á öðrum hafsvæðum.
Húnbogi Gunnþórsson
Síldarvinnslan
Umsjónarmaður
Kristján Þórarinsson
Stofnvistfræðingur
Málstofustjóri
15:15
Lífið og loðnan
Samfélagsleg áhrif af loðnuveiðum – og þar með loðnubresti – eru mikil. Hver eru þau áhrif og hver verður fyrir þeim?
Áhrifin eru ekki bara á sjávarútvegsfyrirtækin, starfsfólkið og þjóðarbúið – heldur samfélagið allt. Áhrif ákvörðunar um loðnukvóta kemur fram samdægurs í samfélagi eins og Vestmannaeyjum. Hvernig koma þau fram? Af hverju verður þá neikvætt umtal um sjávarútveg? Að upplýsa og fræða er lykill að breytu viðhorfi og skilningi.
15:25
Past, present, and future probability of occurrence of capelin using species distribution, drift and climate models
The past, present and future dynamics of capelin spawning and feeding migration will be presented. How changes in the physical environment can affect the distribution of capelin during these life stages will be explored. Additionally, connectivity between spawning grounds and nursery areas will be shown using larval drift trajectories. The impact of variable ocean currents on subsequent recruitment will be examined. Implications of any observed changes will be discussed.
15:45
Rannsóknaleiðangar – viðhorf skipstjóra
Samstarf útgerða og Hafrannsóknastofnunar um loðnurannsóknir hefur verið þó nokkuð undanfarinn ár. Í erindinu verður farið yfir samstarfsverkefni undanfarinna ára og hvernig til hefur tekist. Velt því upp hvort tækifæri sé á að auka enn frekar aðkomu greinarinnar að rannsóknum og setja það samstarf í fastara form.
16:00
Aflaregla fyrir loðnu
Í erindinu verður aflareglan sem hefur verið í gildi síðan 2016 borin saman við þá sem var í gildi 1980-2015. Í báðum aflareglunum er byggt á þeirri forsendu að bergmálsmælingar séu algildur mælikvarði á stofnstærð. Munurinn er hins vegar að í nýju aflareglunni er tekið tillit til óvissu í bergmálsmælingum auk metins afráns helstu nytjafiska. Einnig hefur markmið aflareglunnar farið úr því að skilja eftir amk. 400 þúsund tonn til hrygningar í að skilja amk. 150 þúsund tonn til hrygningar með 95% líkum. Farið verður yfir ástæður breytinga á aflareglu og þær áskoranir sem mat á afráni og óvissu í bergmálsmælingum fela í sér.
16:20
Stofnmat og nýja aflareglan – viðhorf útgerðar
16:30
Umræður
Þorskur og þjóðarbúið
Silfurberg A Föstudagur09:00-10:40
Bjarki Þór Elvarsson
Fagstjóri ráðgjafar, Hafrannsóknastofnun
Umsjónarmaður
Daði Már Kristófersson
Prófessor við Háskóla Íslands
Málstofustjóri
09:00
Mikilvægi þorsks og þorskveiða fyrir hagkerfið
Þorskur er langmikilvægasta fisktegund sem Íslendingar veiða, en árið 2020 samsvaraði verðmæti þorskaflans um 57% af heildaraflaverðmæti landsmanna. Í þessu erindi er fjallað um hvernig verðmæti afla og útfluttra þorskafurða hefur þróast undanfarna áratugi, og þær breytingar sem átt hafa sér stað á því hvar aflanum er landað og hann unninn. Rætt er um mikilvægi samspils hefðbundinna sjávarútvegsfyrirtækja og tækni- og þróunarfyrirtækja og helstu markaði.
09:15
Hlutverk sjávarafurða í efnahag Íslendinga: áhrif breytinga í sjávarútvegi á samfélag Íslendinga fyrir 1900
Frá upphafi búsetu á Íslandi hafa sjávarafurðir skipt megin máli í afkomu þjóðarinnar. Á 13. öld varð þorskur ein aðal útflutningsvara Íslendinga og hefur það haldist nær óbreytt fram á daginn í dag. Í gegnum tíðina hafa ýmsar breytingar bæði náttúrulegar og mannlegar haft áhrif á sjávarútveg Íslendinga, sem ýttu undir samfélagsbreytingar bæði til góðs og ills.
09:30
United under One Cod: a research program on the complexities of cod fishing and their utility for fisheries management
Here, a study funded by the Icelandic Research Fund is introduced that links spatial patterns of fishing with biological attributes of Icelandic cod and changes in fishing fleets over time. A spatial choice model will be fit using economic, survey, logbook, and commercial data. Results will be used to analyse feedbacks between market influences and population processes, a highly innovative task for the refinement of fisheries management.
09:45
Álagsþættir á uppeldisstöðvar þorskfiskseiða: rannsóknir með hljóðmerkjum
Sífellt er hægt að merkja smærri fiska með ígræddum hljóðmerkjum. Þessi merki gefa miklar upplýsingar um hvern merktan fisk, t.d. varðandi virkni, afrán og áhrif umhverfisþátta á ferðir. Merkin hafa þann kost að ekki þarf að veiða fiskinn aftur en hinsvegar er einungis hægt að fylgjast með merktum fiski innan ákveðins svæðis. Notkun hljóðmerkja hentar því vel til rannsókna á seiðastöðvum og verður hér fjallað um rannsóknir setursins á því sviði.
10:00
Fiskveiðar til framtíðar: Samspil vistkerfis og félagshagrænna þátta við nýtingu sjávarauðlinda
Samspil umhverfis við lífverur í hafi og áhrif tegunda á hvora aðra geta verið flókin þegar horft er til alls vistkerfisins. Hermunarlíkanið Atlantis hefur verið notað til að lýsa vistkerfinu í hafinu kringum Ísland, allt frá frumframleiðendum til fiskiveiðiflotans. Í verkefninu Fiskveiðar til framtíðar er m.a. ætlunin að bæta félagslegum og hagrænum þáttum við Atlantis-líkanið til kanna áhrif mismunandi fiskveiðistjórnunnar og loftlagsbreytinga á vist- og hagkerfið.
10:15
Umræður
Líftækni og nýsköpun
Silfurberg B Föstudagur09:00-10:45
Enn eru mikil tækifæri til hvers kyns nýsköpunar í sjávarútvegi. Sjálfvirknivæðing og almennt bætt meðhöndlun aflans hefur gert það að verkum að hærra hlutfall er unnið í hágæða afurðir og því meiri framlegð út úr hverju veiddu kíló af fiski. Tækifæri í líftæknivinnslu, auknar kröfur neytenda um sjálfbærni og vistvænni matvælaframleiðslu sem og breytingar í framboði á próteinum eru allt þættir sem munu hafa áhrif á sjávarútveg í framtíðinni. Í málstofunni mun verða rætt um nýjungar í þróun fiskvinnsluvéla með fullnýtingu í huga, framtíðarþróun í framleiðslu próteina í heiminum, verðmætasköpun í sjávarútvegi með líftækni og hvaða tækifæri sjávarútvegnum standa til boða í tengslum við umbúðir.
Hólmfríður Sveinsdóttir
Mergur ráðgjöf ehf.
Umsjónarmaður
Kristín Soffía Jónsdóttir
framkvæmdastjóri KLAK Icelandic Startups
Málstofustjóri
09:00
Líftækni til vinnslu á aukaafurðum úr sjávarútvegi
Langa ehf. er fiskþurrkun í Vestmannaeyjum en hefur á undanförnum árum leitað leiða til að geta hagnýtt fleiri tegundir aukaafurða og fært sig inn á nýja markaði. Fyrirtækið hefur undanfarið ár unnið að undirbúningi lífefnavinnslu og hyggst framleiða vatnsrofin fiskprótín og fleiri afurðir úr aukaafurðum sem hafa hingað til ekki náð að skapa mikinn virðisauka. Verkefnið er liður í því að auka sjálfbærni sjávarútvegsins á Íslandi og í Vestmannaeyjum en færa má rök fyrir að nokkur sóun sé á verðmætum m.t.t. aukaafurða úr fiskvinnslu enn í dag. Með notkun ensíma og hátæknibúnaðar má aðskilja lífefni og framleiða verðmætar afurðir fremri í gæðum en þau prótínmjöl sem hafa verið framleidd í stórum stíl á Íslandi til þessa. Í erindinu verður sagt frá bakgrunni verkefnisins, hvaða ástæður liggja að baki því að fyrirtækið er að leita í þessa átt og hvernig framtíðarsýn fyrirtækisins er varðandi nýtingu aukaafurða.
09:15
Fiskvinnsluvél fyrir líftækniiðnað
Hingað til hefur meginmarkmið fiskvinnsluvéla verið að hámarka nýtingu þeirra hráefna sem vinna má til manneldis úr auðlindum hafsins. Arðbærast var til lengri tíma að hirða flök og henda rest.
Síðustu ár hefur fókusinn verið að færast í þau sóknartækifæri sem liggja í aukaafurðum fisksins, eða því sem áður var hent við vinnslu hans.
Stór iðnaður hefur skapast í kringum vinnslu á lífefnum úr fiski líkt og kollagen, ensím, fitusýrur og annað sem finnst í ríkum mæli í „aukaafurðum“ sem falla til við fiskvinnslu. Hinn hefðbundni vélbúnaður sem notast er við í nútíma fiskvinnslu hentar ekki vel til að hámarka verðmæti þessara aukaafurða og því eru mikil tækifæri í því að hanna fisvinnsluvélar framtíðar með það að leiðarljósi að meðhöndla og nýta sem best allt sem fellur til við fiskvinnslu.
09:30
Prótein umskipti í matvælaframleiðslu heimsins
Framleiðsla á kjöti er ekki lengur sjálfbær að mati FAO og Alþjóðabankans. Fiskistofnar heimsins eru fullnýttir og hluti fiskeldis á sama báti og kjötframleiðslan. Ör þróun á tækni til framleiðslu á stofnfrumuræktuðu kjöti og fiski, kjöt-og fisklíki úr plöntupróteinum og próteinum úr örverum. Einnig þróun á framleiðslu próteinríkra matvæla í þörungarækt og skelrækt. Gæti valdið miklum breytingum (ólgusjó) á mörkuðum fyrir sjávarafurðir á næstu árum. Eru sjávarútvegsfyrirtækin að fylgjast með?
09:50
Hemp-derived polyhydroxyalkanoate bioplastics: a sustainable and biodegradable alternative
Hemp Pack is an Icelandic biotech startup dedicated to producing biodegradable polyhydroxyalkanoate (PHA) bioplastics as an alternative to traditional petroleum-derived materials. Despite the demands to replace plastic packaging materials that persist in the marine environment with sustainable alternatives, the demands of food-contact materials dictates that they have resistance to water contact, be biocompatible, tear, break, and puncture resistant, print receptivity, seal-ability, flexibility, impermeability to gases, and have a high tensile strength. PHAs, such as polyhydroxybutyrate, have properties similar to polypropylene and other commonly used thermoplastics. Our approach uses cold-active microorganisms to produce PHA plastics from hemp and other renewable biomass while taking advantage of the inherent strength of hemp fibers by creating a PHA/hemp fiber composite. Hemp Pack´s aim is to create eco-friendly bio-based and fully biodegradable PHA plastics that can outperform available bioplastics while offering an environmentally friendly, carbon-neutral alternative to replace petroleum-based plastics across industries including the fishing industry.
10:05
eCAP – Loðnuleit með umhverfiserfðaefni (eDNA)
Greining á umhverfiserfðaefni (eDNA) er nýleg og spennandi aðferðafræði til að fylgjast með lífríki hafsins. Undanfarin þrjú ár hafa Hafró og Matís unnið að verkefni til að þróa eDNA aðferðafræði til loðnuleitar. Í verkefninu var þróuð aðfeðrafræði til að magngreina umhverfiserfðaefni loðnu samhliða hefðbundinni loðnuleit. Verkefninu er að ljúka og niðurstöður sýna góða samsvörun milli bergmálsmælingar og magnmælinga á umhverfiserfðaefni. Greining eDNA getur því orðið spennandi valkostur til loðnuleitar á komandi árum.
10:20
Umræður
Vísindaleg samvinna sjávarútvegsins, sjómanna og Hafrannsóknastofnunar
Kaldalón Föstudagur09:00-10:40
Anna Heiða Ólafsdóttir
fiskifræðingur, Hafrannsóknastofnun
Umsjónarmaður
Freydís Vigfúsdóttir
sérfræðingur á skrifstofu sjálfbærni í Matvælaráðuneytinu
Málstofustjóri
09:00
Merkingar og endurheimtur á fiskum við Ísland
Lífsferill margra fisktegunda einkennist af árstíðabundnu fari milli svæða (göngum) þegar einstaklingar eða hópar færa sig reglubundið frá einu svæði yfir á annað. Hér við land hafa merkingar verið notaðar til að rannsaka far fiska í meira en öld. Fyrsti fiskurinn sem var merktur við Ísland var skarkoli, en hann var merktur á Skjálfanda sumarið 1903. Ári síðar var þorskur merktur í Loðmundarfirði en það var til að kanna hvort þorskur á bilinu 40-60 cm héldi sig fyrir austan land árið um kring. Fleiri tegundir fylgdu í kjölfarið og á þeim rúmlega 100 árum sem merkingar hafa verið stundaðar við Ísland hefur fjöldi fisktegunda verið merktar, s.s. síld, makríll, grálúða, ýsa, hrognkelsi og hlýri. Það finnast nokkrar gerðir fiskmerkja en miklar tækniframfarir hafa verið á merkjum í gegnum tíðina. Einföldustu merkin gefa upplýsingar um hvar fiskur er staðsettur við merkingu og hvar hann endurheimtist. Ef nógu margir fiskar endurheimtast má sjá mynstur í göngum þeirra. Rafeindamerki gefa frekari upplýsingar frá hverjum einstakling, meðal annars dýpis- og hitastigsferla, hjartslátt og halla fisksins. Ekki er hægt að stunda merkingarannsóknir nema með aðkomu sjómanna og fiskvinnslufyrirtækja því endurheimtur eru forsenda þessara rannsókna. Í erindinu verður farið yfir hvernig merki eru notuð til merkinga á fiskum og niðurstöður úr merkingum nokkurra fisktegunda við Ísland.
09:20
Veiðiskip notuð sem rannsóknaskip við loðnurannsóknir
Erindi um samstarf útvegs og stofnunar undanfarin ár, útvegur veitir upplýsingagjöf um dreifingu og kynþroska loðnu (sem nýtist við skipulagningu), samtal og skoðanaskipti, yfir í mælingarnar sjálfar, og rannsóknir í kjölfar hrygningar. Mælingarnar voru greiddar af Hafró að hluta til síðasta vetur (útgerðin borgaði desember mælinguna), en síðustu ár hafa útgerðir greitt þetta sem samstarfsverkefni.
09.35
Mikilvægi aflasýna frá sjávarútveginum fyrir stofnmat á uppsjávarfiskum
Á ári hverju fær Hafrannsóknastofnun sent fjöldann allan af aflasýnum frá sjávarútveginum svo að hægt sé að vinna stofnmat uppsjávarfiska. Hvernig er unnið úr þessum aflasýnum, hvað hafa þau verið notuð í, og hvað hefur komið úr þeirri vinnu? Þessu verður svarað og meira til í erindinu, með áherslu á íslensku sumargotssíldina og norsk-íslensku vorgotssíldina.
09:45
Vísindasamvinna milli sjávarútvegs og vísindaheimsins í Evrópu
Á ráðstefnu Sjávarútvegsráðstefnunnar 2019 var málstofa um möguleika sjávarútvegs til virkrar þátttöku í rannsóknum á lífríki sjávar. Síðan þá hefur Alþjóðahafrannsóknaráðið í samvinnu við ýmis samtök sjávarútvegsfyrirtækja unnið af stefnumörkun um hvernig útvegurinn getur verið virkur þátttakandi í vinnu ráðsins. Sagt verður frá þróun þessara mála undanfarin ár og velt upp hugmyndum um hvernig íslenskur sjávarútvegur getur tekið virkan þátt í þessari þróun.
10:00
Umræður
Þátttakendur í panel:
- Þorsteinn Sigurðsson, forstjóri Hafrannsóknastofnunnar
- Gunnþór Ingvason, framkvæmdastjóri Síldarvinnslunnar
- Guðmundur Þórðarson, Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi
Hvað skiptir máli í sölu og markaðssetningu á íslenskum sjávarafurðum?
Silfurberg AFöstudagur11:10 – 12:50
Karl Hjálmarsson
Forstöðumaður markaðs- og samskipta, Iceland Seafood International
Umsjónarmaður
Ingunn Agnes Kro
framkvæmdastjóri Jarðvarma, eignarhaldsfélags
Málstofustjóri
11:10
Árangur, endalok og arfleifð sölusamtaka í sjávarútvegi
Lýsing á upphafi sölusamtaka í sjávarútvegi á fyrri hluta 20. aldar, starfsemi þeirra og hlutverki fyrir framleiðendur. Fjallað verður um styrk þeirra í sölu og markaðssetningu. Hvað olli því að þau liðu undir lok og hvað tók við. Hvað skilja sölusamtökin eftir og vantar eitthvað í dag sem þau sinntu á síðustu öld.
11:30
Seafood from Iceland – hvað þarf til að ná árangri?
Íslandsstofa hefur frá árinu 2010 unnið þétt með sjávarútveginum í markaðsmálum. Um er ræða verkefnin Iceland Responsible Fisheries, Bacalao de Islandia og núna síðast Seafood from Iceland. Í erindi sínu mun Björgvin segja frá sameiginlegri markaðssetningu undir merkjum Seafood from Iceland og hvað þurfi til að árangur náist.
11:50
Fiskur til erlendra stórmarkaða
Farið er yfir virðiskeðjuna frá veiðum og vinnslu og allt til þess að varan er seld í stórmörkuðum erlendis. Um hverslags þjónustu og vöruframboð gera stórmarkaðir kröfur til birgja.
12:10
Umræður
Þátttakendur í panel:
- Guðbrandur Sigurðsson
- Sara Lind Þrúðardóttir, AUKA United ehf.
- Hafdís Vilhjálmsdóttir, Iceland Fish Online ehf. / Inlet Seafish S.L. Spain
Nýsköpun og fjárfestingar
Silfurberg B Föstudagur11:10-12:50
Aldrei hafa verið meiri tækifæri til áframhaldandi aukinnar verðmætasköpunar í sjávarútvegi og þeim greinum sem byggst hafa upp í kringum sjávarútveginn. Nú hafa leiðandi aðilar í útgerð fjárfest verulega í nýjum flota sem gjörbyltir gæðum á ferskum fiski. Færa má færa rök fyrir að fiskurinn sé orðin “Pharma Grade”, að þeim gæðum að hægt er að vinna úr honum hávirðis lyfjaafurðir og gæðin áþekk eða betri en það sem þekkist sem “Shushi Grade” í túnfiskiðnaði.
Þessar fjárfestingar í flotanum eru gott dæmi um hvernig útgerð og vinnsla hafa fjárfest og tekið áhættu sem í vel reknum fyrirtækjum skilar svo oftast góðri niðurstöðu. Þær rannsóknir, þróun og nýsköpun sem til þarf til að taka næsta skref eru mörg annars eðlis, þar gæti þurft fjármögnun í meira mæli, lengri tíma og hugsanlega meiri áhættu en útgerðin á að venjast.
Stór íslensk útgerðarfélög eru skráð á hlutabréfamarkað og hafa því aðgang að fjármagni þar, eins er unnið að stofnun sérstaks sjóðs til að fjárfestinga tengt greininni. Þessu til viðbótar eru fjölmargir sjóðir tilbúnir til að fjárfesta til að koma fyrirtækjum á legg eða til að koma þeim lengra.
Í þessu samhengi er áhugavert að velta fyrir sér hvort sjávarútvegurinn sjálfur sé rétti aðilinn eða besti aðilinn til að stunda þær fjárfestingar sem til þarf til að hámarka möguleika sjávarútvegs og tengdum greinum.
Á þessari málstofu verður leitast við að svara og gefa hugmyndir sem flýta þeirri nýsköpun, vöruþróun og þá fjármögnun sem til þarf svo að þessi tækifæri verð nýtt til hins fyllsta.
Jón Birgir Gunnarsson
Áfram ehf.
Umsjónarmaður
Kristín Hildur Ragnarsdóttir
Fortuna Invest
Málstofustjóri
11.10
Fjárfestingar í haftengdri starfsemi – Fjárfestingasjóðurinn IS Haf
Kjartan mun segja frá undirbúningi að stofnun sérhæfða sjóðsins IS Haf fjárfestingar, sem Íslandssjóðir hafa undanfarið unnið að ásamt Útgerðarfélagi Reykjavíkur sem er kjölfestufjárfestir í sjóðnum. Sjóðurinn mun fjárfesta í sjávarútvegi og annarri haftengdri starfsemi hér á landi.
11.30
Hvernig er að skala upp fyrirtæki
Fyrirlesari mun draga fram nokkur atriði sem, samkvæmt reynslu hans, bera að hafa í huga við að byggja upp nýsköpunarfyrirtæki, einna helst út frá þörf fyrir fjármagn.
11.50
Samspil sjávarútvegs og sjóða
Vísisjóðir (Venture Capital) eru að eflast á Íslandi. Hér verður stuttlega kynnt saga visisjóða á Íslandi. Erindið mun síðan fara yfir starfsemi þessara sjóða og velta upp þeirri spurningu hvort að þessi fjármögnunarleið henti nýsköpun í sjávarútvegi.
12.10
Aðrar leiðir að fjármagni en hlutafé og lán
Í erindinu verða kynntir helstu möguleikar íslenskra fyrirtækja við að sækja evrópska, breska og bandaríska styrki til vöruþróunar og undirbúnings alþjóðlegrar markaðssetningar.
12:30
Umræður
Öryggismál sjómanna og fiskvinnslufólks
KaldalónFöstudagur11:10-12:50
Valmundur Valmundsson
formaður Sjómannasamband Íslands
Umsjónarmaður
Halldór Oddsson
Lögfræðingur hjá ASÍ
Málstofustjóri
11:10
Hvar erum við og hvert förum við
Slysavarnaskóli sjómanna var stofnaður af Slysavarnafélaginu 1985 í kjölfar niðurstöðu þingmannanefndar um aðgerðir til að fækka slysum á sjó. Fyrst um sinn var fræðslan valkvæð en síðar skylduð með lögum. Árangur fræðslunnar hefur sannarlega skilað sér í auknu öryggi sjófarenda en í engu má slaka í þeim efnum. Áhugavert er einnig að horfa fram á við og sjó hvert við stefnum í öryggismálum sjómanna.
11:30
Öryggismenning á sjó
Rannsóknarnefnd samgönguslysa (RNSA) hefur það hlutverk að fækka slysum og auka öryggi á sjó, flugi og í umferð. Frá árinu 2001 til ársins 2013 voru stofnanir þessa málaflokka í sitt hvoru lagi en hafa nú verið sameinaðar í eina stofnun. Fyrir árið 2001 voru áherslur um rannsóknir sjóslysa allt aðrar og af þeim sökum voru t.d. tölulegar upplýsingar og lærdómur ekki nægjanlega markviss. Eftir árið 2001 hafa rannsóknir á sjóatvikum eingöngu miðað að því að leiða í ljós orsakir slysa og koma í veg fyrir að þau endurtaki sig en ekki að skipta sök eða ábyrgð aðila. Til að taka þátt í að skapa öryggismenningu á sjó þurfti RNSA að staðsetja sig í þeim hring sem telur nauðsynleg atriði til að menning verði til og geta þróast. Þessi mikilvægu atriði eru m.a. þekking, menntun, reynsla og rétt hugarfar hjá öllum aðilum sjávarútvegi. Erindi mitt kemur til með að fara aðeins í gegnum þennan tíma og hvernig til hefur tekist.
11:50
Fagráð um siglingar: Samstarf um stefnu og aðgerðir
Í erindinu verður fjallað um sögu, markmið og verkefni fagráðs um siglingar sem varð til við sameiningu Verkefnisstjórnar um öryggi sjófarenda og Siglingaráðs. Í ráðinu sitja fulltrúar fjölmargra hagaðila sem eru bæði ráðherra til ráðgjafar sem og vettvangur faglegs samstarf um þau mál sem inn á borð ráðsins berast.
12:10
Öryggishandbækur fyrir sjávarútveg
Öryggishandbók fyrir fiskvinnslur var gefin út 2018 og Öryggishandbók fyrir fiskiskip 2019. Öryggishandbók fyrir fiskvinnslur er nú þegar komin í notkun innan stærstu sjávarútvegsfyrirtækja landsins og hefur gefið góða raun. Öryggishandbók fyrir fiskiskip kemur í stað Þjónustu- og þjálfunarhandbóka sem áður var gerð krafa um að væru um borð í íslenskum fiskiskipum.
12;30
Umræður
Menntun í sjávarútvegi
Silfurberg AFöstudagur13:20-15:00
Menntun er grunnforsenda framgangs og framþróunar í sjávarútvegi, hvort sem litið er til verkgreina, rannsókna, tækniþróunar eða stjórnunarstöðu. Á Íslandi hefur nám í sjávarútvegi verið lengi í boði s.s. í sjómannaskólanum, í iðngreinum eða í sjávarútvegstengdu námi á framhalds- og háskólastigi. Námi þessu hefur þó verið misvel sinnt, m.a. vegna skort á fjármögnun. Fjallað verður um hver þörfin í menntun í hátæknivinnslum er og einnig í stoðgreinum sem tengjast haftengdri nýsköpun. Í þessari málstofu verður gefið yfirlit yfir námsþörf fyrirtækja sem sinna matvælavinnslu sjávarútvegsins á Íslandi og hugmyndir settar fram um framtíðarsýn í samræmi við þarfir atvinnugreinarinnar og stefnu stjórnvalda.
Ásdís Vilborg Pálsdóttir
verkefnisstjóri, Fisktækniskóli Íslands
Umsjónarmaður
Ragnheiður Eyjólfsdóttir
áfanga og gæðastjóri, Fisktækniskóli Íslands
Málstofustjóri
13:30
Menntun í hátækni-bolfiskvinnslu,
Erindið fjallar um menntun í hátækni í bolfiskvinnslu. Mikil framþróun hefur átt sér stað undanfarin ár í framleiðslunni og störfin breyst samhliða því. Farið verður yfir hvernig störfin hafa þróast frá því að vera einhæf álagsstörf í tækni og eftirlitsstörf.
13:40
Er menntun framtíðin í uppsjávarvinnslum? Hver er þörfin?
Erindið fjallar um nútímavæðingu fiskvinnslu, mikilvægi þess að undirbúa fólk fyrir fjölbreytt og verðmæt störf í sjávarútvegi ásamt hugsanlegum framtíðar kröfum um menntun í hátæknivinnslu.
13:50
Framtíðar kröfur um menntun í hátæknivinnslu
Erindið fjallar um nútímavæðingu fiskvinnslu, mikilvægi þess að undirbúa fólk fyrir fjölbreytt og verðmæt störf í sjávarútvegi ásamt hugsanlegum framtíðar kröfum um menntun í hátæknivinnslu.
14:00
Samtenging fræðslu og ferla sjávarútvegsins með hagnýtingu menntatækni
Aðalheiður mun í erindi sínu fara yfir hvernig hagnýting menntatækni og samtenging efnisveitenda, tækjaframleiðenda og eftirlitsaðila við sjávarútvegsfyrirtæki getur einfaldað
framkvæmd og aukið skilvirkni fræðslu og ferla.
14:10
Menntun í sjávarútvegi – nú og til framtíðar
Hver er staðan í menntun sjávarútvegi og hvernig hefur hún þróast og hver er hvatinn. Hver er þörfin og hvernig eiga fyrirtækin að koma þessari þróun.
14:25
Umræður
Þátttakendur í panel:
- Ólafur Jón Arnbjörnsson frá Fisktækniskóla Íslands
- Hreiðar Þór Valtýsson frá Háskólanum á Akureyri
- Víglundur Laxdal Sverrisson, skólastjóri Skipstjórnar- og véltækniskóla Tækniskólans.
Munu loftslagsbreytingar umbylta sjávarútvegi?
Silfurberg B Föstudagur13:20-15:00
Loftslagsbreytingar af mannavöldum eru staðreynd og munu að líkindum hafa mikil áhrif á rekstur sjávarútvegsfyrirtækja á næstu árum. Í málstofunni verður leitast við að svara því hvort og hvernig loftslagsbreytingar muni hafa áhrif á – jafnvel umbylta sjávarútvegi. Spurningin verður til umfjöllunar út frá byggðaþróun, stefnu stjórnvalda, efnahag og umhverfismálum og sjónum beint að því hvernig atvinnugreinin muni þurfa að aðlagast breyttu landslagi og hvaða áhættur og tækifæri felast í slíkri vegferð.
Sveinn Margeirsson
Framkvæmdastjóri nýsköpunar og loftslagsmála, Brim
Umsjónarmaður
Hildur Hauksdóttir
Sérfræðingur í umhverfismálum hjá Samtökum fyrirtækja í sjávarútvegi
Málstofustjóri
13:20
Loftslagsbreytingar og sjávarútvegur – Kemur þetta okkur virkilega við?
Loftslagsbreytingar eru þegar farnar að hafa áhrif á ýmsar atvinnugreinar og þar er sjávarútvegurinn engin undantekning. Sjávarútvegsfyrirtæki hafa þegar þurft að gera ýmsar breytingar í rekstri sínum og starfsháttum til þess að mæta kröfum samtímans um umhverfis- og loftslagsvæna starfsemi og afurðir. En loftslagsbreytingar munu halda áfram að hafa áhrif á veiðar, viðskipti og flutninga, ekki síst vegna breytinga í umhverfi sjávar og aukins álags á hafnarmannvirki og aðra innviði. Hvaða þýðingu getur slíkt haft fyrir íslenskan sjávarútveg og þær byggðir sem reiða sig á atvinnugreinina? Hvernig getur íslenskur sjávarútvegur hámarkað getu sína til þess að mæta neikvæðum áhrifum loftslagsbreytinga og grípa þau tækifæri sem kunna að bjóðast?
Erindið féll niður
14:35
Tækifæri til aukinnar sjálfbærni í sjávarútvegi
Í erindinu verður farið yfir áskoranir sem stjórnvöld standa frammi fyrir í tengslum við loftslagsbreytingar og tengdar umhverfisbreytingar. Farið verður yfir nokkur verkefni sem sett hafa verið af stað til að ávarpa vandann og leita lausna. Kynntar verða kveikjur og mögulegar sviðsmyndir til framtíðar.
13:50
Horfur um ástand umhverfis og vistkerfa í hafinu við Ísland næstu áratugi
Í erindinu verða kynntar helstu niðurstöður nýrrar skýrslu Hafrannsóknarstofnunar, „Staða umhverfis og vistkerfa í hafinu við Ísland og horfur næstu áratuga“. Gerð verður grein fyrir þeim megin breytingum sem orðið hafa á umhverfi og lífríki hafsins undanfarna áratugi og orsakasamhengi þeirra. Þær niðurstöður, ásamt spám um umhverfisbreytingar í hafinu við Ísland, eru svo notaðar til að leggja mat á ástand vistkerfa sjávar næstu áratugi.
14:05
Loftslagsbreytingar, hafið og hagsældin
Á undanförnum árum hefur útbreiðsla margra botnfisktegunda á Íslandsmiðum breyst vegna þess að hitastig hefur hækkað í neðri lögum sjávar vestan- og norðanvert á íslenska landgrunninu. Jafnframt hefur göngumynstur uppsjávarstofna tekið breytingum vegna breytinga á fæðuframboði, skilyrði í hafinu og ástands stofna. Í þessu erindi er fjallað um þau staðbundnu og þjóðhagslegu áhrif sem þessar breytingar á skilyrðum í hafinu gætu haft í för með sér.
14:20
Virðisauki og vistvænn rekstur – Sjónarhorn sjávarútvegsfyrirtækis
Á tímum loftslagsbreytinga hefur umræðan um rekstur fyrirtækja tekið stakkaskiptum. Hagkvæmur rekstur sem tryggir arðsemi er eftir sem áður undirstaða fjárfestinga og framfara, en umræðan við stjórnarborðið tekur í dag ekki síður mið af kröfum um kolefnishlutleysi og samfélagsábyrgð. Brim hefur síðan 2015 gefið út sjálfbærniskýrslu og hefur gagnsæi umhverfisupplýsinga aukist mikið, m.a. í tengslum við ársfjórðungsleg uppgjör félagsins. Farið verður yfir rekstrarumhverfi í íslenskum sjávarútvegi með tilliti til loftslagsmála, umhverfismarkmið og aðgerðir Brims og með hvaða hætti virðisauki og vistvænn rekstur fara saman hjá fyrirtækinu.
14:35
Hverjir taka við? Kynslóð handan nýtingar og verndunar
Kapphlaupið við tímann vegna afleiðinga loftslagsbreytinga verður áþreifanlegra með hverjum deginum og samhliða því sívaxandi krafa um fræðslu og miðlun um stöðuna – bæði vandann sem við stöndum frammi fyrir og lausnirnar sem fela í sér tækifæri. Ljóst er að sjávarútvegurinn mun þurfa framsýnt og upplýst vinnuafl og því þurfum við að tryggja að sú kynslóð sem fer í gegnum íslenskt skólakerfi næstu árin verði sérfræðingar í hafinu og sjálfbærri nýtingu á auðlindum hafsins. Í erindinu verður fjallað um upplifunarhönnun og miðlun í þessu samhengi. Það er allt undir, hvernig okkur tekst sem samfélag að móta sjálfbæran sjávarútveg til framtíðar, handan nýtingar og verndunar.
14:45
Umræður
Nýting dýrasvifs og miðsjávartegunda
KaldalónFöstudagur13:20-15:00
Í málstofunni verður fjallað um mögulega nýtingu dýrasvifs og miðsjávartegunda. Stöðug fjölgun jarðarbúa og aukin eftirspurn sjávarafurða hefur valdið auknum þrýstingi á nýtingu fiskstofna. Vegna þess er í auknum mæli leitað af öðrum tegundum úr hafinu sem hægt er að nýta með sjálfbærum hætti til framleiðslu á sjávarafurðum. Farið verður yfir mikilvægi dýrasvifs í fæðuvef hér við land, tilraunaveiðar síðustu ára á bæði dýrasvifi og miðsjávartegundum og hvaða framtíðartækifæri eru til staðar við veiðar, vinnslu og markaðssetningu á þessu sviði.
Hörður Baldvinsson
framkvæmdastjóri, Þekkingarsetur Vestmanneyja
Umsjónarmaður
Hildur Pétursdóttir
Sjávarvistfræðingur, Hafrannsóknastofnun
Málstofustjóri
13:20
Dýrasvif við Ísland – nýtanleg auðlind?
Í erindinu verður gefið stutt yfirlit yfir útbreiðslu, magn og líffræði þeirra átutegunda sem líklegt er að veiðar beinist að og hlutverki þeirra í vistkerfi hafsins. Enn fremur verður sagt frá veiðitilraunum Hafrannsóknastofnunar og fleiri aðila til að veiða rauð- og ljósátu hér við land. Þá verður gefir stutt yfirlit yfir hvernig hugsanlega mætti nýta aflann.
13:35
Veiðar og vinnsla á rauðátu
Fjallað verður hvort veiðar og vinnsla á rauðátu sé eitthvað sem við Íslendingar ættum að fara að skoða nánar. Norðmenn hafa nú stundað veiðar á þessu litla krabbadýri í mörg ár og gáfu þarlend yfirvöld út heimild til veiða á allt að 254 þúsund tonn síðastliðið sumar. Nú er spurningin hvort ekki sé kominn tími til þess að hefja tilraunaveiðar hér við land.
13:50
Rannsóknir á miðsjávarlögum
Í erindinu verður fjallað um miðsjávarlögin sem finnast í flestum úthöfum heims. Farið verður yfir tegundasamsetningu, útbreiðslu og áætlun á magni lífmassa auk rannsókna Hafrannsóknastofnunar á miðsjávartegundum í gegnum árin. Fjallað verður um tilraunarveiðar sem hafa farið fram hér við land. Einnig verða kynntar nýjar rannsóknir á þessu sérstaka vistkerfi sjávar.
14:05
Veiðar á miðsjávartegundum, áskoranir og framtíðartækifæri
Farið yfir tilraunir við leit og veiðar á laxsíld á undaförnum árum, reynsla úr krillveiðum. Áskoranir við við veiðarnar og hugsanlegar lausnir með nýrri tækni.
14:20
Er framtíðin í miðjunni ? Nýting miðsjávartegunda – möguleikar og áskoranir
Veiðar á hefðbundnum fisktegundum hafa náð hámarki og er því nauðsynlegt að líta til áður ónýttra tegunda til að mæta aukinni eftirspurn eftir sjávarafurðum. Mælingar benda til að gríðarlegur lífmassi leynist í miðsjávarlagi hafsins og því mikilvægt að líta til nýtingarmöguleika þeirra tegunda sem þar leynast. Nýjar tegundir bera með sér nýjar áskoranir meðal annars m.t.t. nýtingar og verður farið yfir þær í erindinu.
14:35
Umræður
Aðalfundur Sjávarútvegsráðstefnunnar
Silfurberg BFöstudagur15:00