Erindið fjallar um nýja aðferð við frystingu matvæla þar sem segul- og hljóðbylgjum er beitt með það að markmiði að færa gæði frosinna matvæla nær gæðum ferskra. Með nýjum frystiaðferðum opnast möguleiki til frekari þróunar sem leitt getur til verðmætaukningar og aukins sveigjanleika í birgðahaldi og markaðsetningu frosinna sjávarafurða.

Markmið með stýrðu hita- og rakastigi, er að framleiða einsleita gæða vöru samkvæmt kröfu markaðarins. Með því að hafa stjórn á fleiri breytum í frystiferlinu en áður, aukast og jafnast afköst frystitækja, sem skilar stöðugra vinnsluflæði og afköstum. Áhrifin eru umtalsverð.

Erindið mun fjalla almennt um þróun á á sölu frystra afurða fisks frá Íslandi. Í framhaldi mun ég reyna að varpa ljósi á ýmis tækifæri sem ný tækni mun geta leitt af sér.

 Í erindinu er farið yfir nýlega þróun í frysti- og þíðingartækni fyrir sjávarfang og áhrif á gæðaþætti hráefnis, s.s. vatnsheldni, áferð, TVB-N, lípíð og prótein. Fjallað er um nýlega þróun á iðnaðarlausnum í frystingu og þíðingu sem felst m.a. í notkun háþrýstings, hljóðbylgja, rafsegulbylgja (t.d. útvarps- og örbylgjur), o.fl. Þessar mismunandi aðferðir geta nýst samhliða hefðbundnari frysti- og þíðingaraðferðum (s.s. loftblástur eða ídýfu í vökva) til þess að örva ferlið og ná fram auknum hraða og viðhalda betri gæðum.

Í þessu erindi er fjallað um frystingu fyrir og eftir dauðastirðnun. Farið er yfir kosti og galla þess að frysta sjávarafurðir eftir mislangan biðtíma. Einnig er lagt mat á hvernig hægt að tryggja varðveislu gæða í gegnum virðiskeðjuna frá slátrun til neytenda.

Við frystingu sjávarafurða þarf að huga að:

• Ástandi hráefnis – árstími, meðhöndlun, dauðastirðnun,
• frystitækni – aðferð,
• frostgeymsla og flutningar – stöðugleiki í ferlinu.

Farið yfir hvað kemur fram í stefnu stjórnvalda varðandi verndun hafsvæða og umfjöllun um starf stýrihóps matvælaráðherra um verndun hafsins.

Farið yfir skuldbindingar Íslands, einkum samkvæmt samningi um líffræðilega fjölbreytni (CBD), um verndun hafsvæða. Farið yfir stofnun stýrihóps um málefnið í stjórnsýslunni. Farið yfir markmiðin og hvaða leiðir séu færar miðað við gildandi lög. Farið yfir mun á friðlýsingu svæða og svæða sem njóta annara virkra verndarráðstafana. Farið yfir setningu reglugerðar um verndarráðstafanir vegna viðkvæmra hafsvæða og botnvistkerfa og aðrar ráðstafanir sem tryggja einhvers konar verndun. Farið yfir nauðsyn á gerð ferla fyrir stjórnsýsluna að skilgreina, meta og tilkynna svæði sem njóta verndar.

Farið verður yfir það hvernig við öflum þekkingar á lífverum hafsbotnsins og kortleggjum botnvistkerfi. Farið er yfir beinar rannsóknir,  spálíkanagerð og hvernig vistkerfi eru metin. Slíkar rannsóknir eru grundvöllur fyrir mati á verndargildi hafsvæða.

Hugtakið sjálfbærni er notað í margvíslegu samhengi, stundum illa skilgreint og umdeilt, sem getur leitt til þess að það er útvatnað og misskilið. Græn- og hvítþvottur eru þekktir gjörningar þar sem hinar þrjár meginstoðir sjálfbærni – samfélagsleg, umhverfisleg og efnahagsleg – verða að litlu öðru en réttlætingu á athöfnum sem jafnvel hafa þveröfug áhrif en ætlað var í upphafi. Í þessu erindi verða ýmsar félagsvísindalegar hliðar sjálfbærnihugtaksins skoðaðar á gagnrýninn hátt.

Farið verður yfir áhrif 30 fyrir 30 markmiðanna á fiskveiðar og mikilvægi samvinnu hagaðila, vísindamanna og stjórnvalda við stefnumörkun og skilgreiningu á verndarsvæðum.

Hvað er sjálfbærni? Hvernig skilgreinum við Sjálfbærni hafanna? Höfum við náð markmiðum okkar um sjálfbærnimarkmið Sameinuðu þjóðanna? Hvað er það sem við þurfum að gera betur.

Kallað eftir skoðunum úr sal / snjallkönnun með 3-4 spurningum þar sem svörum er kastað á skjáinn 

Fyrirtæki hafa haft nokkuð frjálsar hendur um hvernig þau haga ófjárhagslegri upplýsingagjöf um sjálfbærniþætti í starfsemi sinni. Það er nú að breytast.
Evrópusambandið hefur samþykkt reglur um hvernig slíkri upplýsingagjöf skuli háttað og að hún skuli staðfest af endurskoðanda.
Fyrirtæki sem starfa innnan ESB þurfa að fylgja reglunum frá næstu áramótum. Sjávarútvegsfyrirtæki þurfa því, eins og fyrirtæki í öðrum lykilatvinnugeirum, að búa sig undir auknar kröfur, ekki síst um gagnsæi varðandi sjálfbærniþætti sem hafa áhrif á fyrirtækið, viðskiptalíkan þess og stefnu. Allt er þetta liður í því að reyna að takmarka hlýnun í samræmi við ákvæði Parísarsáttmálans.

Ég mun fjalla um mikilvægi þess að leggja áherslu á birtingu sjálfbærniupplýsinga sem eru líklegar til þess að hafa fjárhagsleg áhrif á rekstur félaga í sjávarútvegi. Einnig er nauðsynlegt að horfa bæði til jákvæðra og neikvæðra ytri áhrifa starfseminnar. Til þess að tryggja aðgengi sjávarútvegsfyrirtækja að grænu fjármagni er nauðsynlegt að gögnin rati á rétta staði og séu aðgengileg og viðeigandi fyrir fjármálafyrirtæki, fjárfesta ásamt hinum almenna neytenda.

Í erindinu verður fjallað um loftslagsáhrif matvælaframleiðslu og kolefnisspor mismunandi matvæla.  Kolefnisspor sjávarfangs verður sett í samhengi við kolefnisspor annarra matvæla. Fjallað verður um samsetningu kolefnisspors sjávarfangs og hvaða þættir vega mest. Sýnt verður hvernig kolefnisspor og næringarefnainnihald er reiknað og birt fyrir mismunandi rétti í nokkrum mötuneytum hérlendis með notkun hugbúnaðar og neytandanum þannig gefinn kostur á fleiri upplýsingum en hingað til þ.e. að velja sér rétt út frá loftslagsáhrifum.

Tækjaframleiðendur gegna mikilvægu hlutverki gagnvart viðskiptavinum sínum og samfélaginu þegar kemur að sjálfbærnimálum. Gagnaöflun og upplýsingagjöf eru grunnþáttur í því að viðskiptavinir geti tekið upplýsta ákvörðun um tækjakaup og rekstur sem samræmist þeirra stefnu í sjálfbærnimálum.

Erindið fjallar um reynslu Marel á upplýsingagjöf til viðskiptavina og tækifæri í að styðja frekar við sjálfbærnivegferð matvælaframleiðanda.

Í þessu erindi verður farið yfir okkar sjálfbærni vegferð og fjallað um undirbúning Iceland Seafood að því að uppfylla bæði Flokkunarreglugerðina sem og nýja reglugerð um Sjálfbærniupplýsingagjöf frá Evrópusambandinu.”

Við vinnslu sjávarafurða verða til ýmsir straumar sem hafa ólíka eiginleika. Mikilvægt er að líta þessa strauma alla sömu augum, þeir eru allir hráefni. Mismunandi tækifæri liggja í hverjum fyrir sig og í erindinu verður farið yfir niðurstöður rannsókna á eiginleikum þeirra ásamt því að rætt verður um nýtingarmöguleika þeirra með hámörkun gæða og virðis fyrir augum.

Líftæknifyrirtækið Genís hefur á síðustu tveimur áratugum unnið að rannsóknum á kítínafleiðum sem unnar eru úr umbreyttu kítíni frá rækjuskel. Byltingarkenndar uppgötvanir á eiginleikum lífvirkra kítófásykra hafa verið nýttar til þróunar á fæðubótarefninu Benecta®, ásamt áframhaldandi rannsóknum á notkun kítófásykra í lyfjum og við beinígræðslu.

Þörungaklaustur er með umhverfisþjónustu og heldur utan um vottanir. Það krefst rannsókna og mælinga. Tilraunir við að nýta þang og þara á nýjan hátt kalla líka á vöruþróun, vinnsluaðferðir og tilraunir. Sýni á meðafla gefa til kynna áhrif sláttar á auðlindina. Gerð verður grein fyrir nokkrum verkefnum, en ekki þau sem eru á höndum annarra eins og MATÍS og Hafrannsóknastofnunar. Þörungamiðstöð Íslands var stofnuð sem aðsetur rannsókna og vöruþróunar fyrir nýsköpun.

Þörungaverksmiðjan hefur verið starfandi í hartnær 50 ár. Grundvöllur rekstrar er aðgangur að heitu vatni og þangi og þara sem vex í Breiðafirði. Starfsemin byggir á langri reynslu í fagi sem margir nefna í sömu andrá og nýsköpun. Mikið er sótt til verksmiðjunnar vegna fræðslu, hráefnis í nýjar vörur og þjónustu. Starfsemin ber merki fjárfestinga frá upphafsárum en í seinni tíð hafa orðið framfarir með nýrri tækni og aðferðum. Vart verður við vanþekkingu á hráefninu en enginn vafi leikur á að breið samvinna og góð yfirsýn er lykilatriði um verðmætasköpun úr þessari auðlind. 

Seaweed farming is gaining popularity as a sustainable way to produce food and material for innovative products. With “sustainable, good food” as our core value, Fine Foods Íslandica ehf grows seaweed and produces a variety of food products from it. As a local-scale production with a community-focused approach, we support the development of the blue-green economy in the Icelandic countryside. We will discuss our vision for the new seaweed future, along with the lessons learned on the way.

Til að ná loftslagsmarkmiðum þarf að draga allverulega úr losun, hratt. Til viðbótar við samdrátt í losun verður að byggja upp getuna til að binda kolefni varanlega á öruggan og skalanlegan hátt. Hafið er einn stærsti kolefnisgleypir jarðar og geymir meira en 37.000 gígatonn af kolefni í öruggri langtímageymslu. Varanleg kolefnisbinding í sjó snýst um að nýta og magna aðferðir hafsins við að skila kolefni aftur í djúplög sjávar í baráttunni við loftslagsvánna. Running Tide vinnur að þróun aðferða til að hraða skilum á kolefni úr yfirborðslögum sjávar í djúpsjó og hefur síðan 2022 rekið rannsóknar- og þróunarstarf frá Íslandi, sem hentar vel þar sem landið liggur nálægt djúpum og hér á landi er yfirgripsmikil þekking á hafinu.”

Erna Sif mun fjalla um mikilvægi góðs svefns fyrir almenna heilsu og vellíðan með sérstakri áherslu á vaktavinnu. Farið verður yfir hvaða þætti má bæta, bæði hjá starfsfólki og fyrirtækjum til að bæta frammistöðu og líðan starfsmanna, t.d. með yfirferð á vaktavinnufyrirkomulagi, tímasetningu blunda og fleira.

Fjarverur starfsmanna geta verið kostnaðarsamar og vinnuaflið er dýrmæt auðlind sem mikilvægt er að efla og styðja til þess að starfsfólki líði sem best við að sinna sínum stöfum vel.
Hjá Heilsuvernd starfa hjúkrunarfræðingar og læknar með það að markmiði að efla heilbrigði og vellíðan á vinnustöðum. Bradford stuðullinn er reikniformúla sem er vel þekkt í mannauðsstjórnun víða um heim og er notuð til þess að mæla fjarveru starfsmanna. Hann má því nota sem eitt af þeim verkfærum sem hjálpar til við fjarverustjórnun.

Kynning á heilsueflandi vinnustað sem er verkfæri sem allir vinnustaðir geta nýtt sér, þeim að kostnaðarlausu. Heilsueflandi vinnustaður samanstendur af átta gátlistum sem innihalda viðmið sem vinnustaðir geta unnið að til að stuðla að heilsueflingu og vellíðan starfsfólks.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Myndgreining, fyrstu skrefin í hagnýtingu um borð í vinnsluskipi. Útgerðarfélag Reykjavíkur setti upp Maritech Eye hyperspectral myndavél í janúar 2023 til þess að kanna hagnýtingu tækninnar um borð í fiskiskipi. Markmiðið að safna gögnum um stærðardreifingu einstakra tegunda eftir veiðisvæðum og því var vélin valinn staður þ.a. hún myndar allan heilan fisk sem kemur um borð í skipið.

Tækninni hefur fleytt fram síðustu ár og myndgreining hefur þróast verulega. Hafrannsóknastofnun er að skoða möguleikanna á nýtingu myndgreiningar við rannsóknir og gerð stofnstærðarmats. Farið verður yfir notkun myndgreiningar í dag hjá stofnuninni og þeim tækifærum sem við stöndum frammi fyrir með aukinni nýtingu myndgreiningar.   

Í erindinu verður fjallað um þróun fiskneyslu í gegnum tíðina, áhrif hennar á heilsu fólks og breytingu á vitneskju í samhengi við aukna neyslu. Farið verður yfir breytingar á ímynd fiskneyslu sem hafa orðið þar á með auknum rannsóknum.

Hver eru tækifærin í markaðsetningu á hollustu sjávarafurða? Í erindun verður stiklað á stóru um þau tækifæri sem hafa verið nýtt og eru vanýtt í markaðsetningu á íslenskum sjávarafurðum og þá sérstaklega tengt heilsu og ímynd þeirra.

Brim hefur verið framarlega í umhverfismálum og hafa meðan annars hannað sitt umhverfiskerfi sem kortleggur heildar kolefnisspor félagsins. Í erindinu verður farið yfir stefnu Brims og hvernig hægt sé að nýta hana í markaðsetningu afurða og hvort það skipti máli fyrir neytendur að varan sé með lágt kolefnisspor.

Í erindinu verður farið yfir markaðssetningu laxaafurða og ímyndarmál í þeim efnum. Skiptir máli hvernig laxinn er framleiddur? Er hægt að aðgreina landeldislax frá sjóeldislaxi? Er hægt að aðgreina íslenskan lax frá norskum laxi?

Fjallað verður um nýtútkominn loftslagsvegvísi í sjávarútvegi. Sjávarútvegurinn er leiðandi í loftslagsmálum og farið verður yfir árangur og markmið til næstu ára. Rætt verður sérstaklega hvaða leiðir eru færar til ársins 2030 fyrir fiskiskip sem styðja við aukna orkunýtni. Hvaða aðgerðir eða úrbætur þarf að ráðast í strax og hvar stendur hnífurinn í kúnni.  

Mikið er talað um orkuskipti í sjávartengdri starfsemi en hvað er raunhæft í þeim efnum, hvaða tækni hentar hverjum og hvar eigum við að byrja? 

Gunnar mun fjalla um þær áskoranir og tækifæri sem hafnir landsins standa frammi fyrir þegar kemur að orkuskiptum í sjávarútvegi og höfnum.  Í erindinu verður m.a. fjallað um landtengingar smærri og stærri skipa í höfnum Faxaflóahafna, umhverfiseinkunarkerfið EPI (Environmental Port Index), mögulega framleiðslu rafeldsneytis á Grundartanga og spá um samsetningu eldsneytis í siglinum á næstu árum.

Íslenskur sjávarútvegur er framúrskarandi á heimsvísu á flestum sviðum. Íslenskur sjávarútvegur skil af sér prótíni á heimsmarkað með afar lágt kolefnisspor í samanburði við önnur dýraprótín. Vegna stærðar sjávarútvegs er heildarolíunotkun mikil á Íslandi og mikilvægt að vinna stöðugt að betri orku- og afurðanýtni.  Mikil árangur hefur náðst í minnkun á olíunotkun á undanförnum áratugum sem að mestu hefur byggt að tæknilegum og kerfislegum nýtniframförum. Á næstu áratugum hefst nýtt skeið í sjávarútvegi þar sem flókin og umfangsmikil orkuskipti fara ryðja sér til rúms.

Í erindinu fer ég yfir hvernig við reynum að lágmarka orkunotkun, hvað ég sé sem helstu áskoranir til að minklaka orku og fara í nýja okugjafam ásamt því að fara yfir hvað möguleika við sjáum í nánuustu framtíð varðandi orkuskipt